کوروش کبیر؛ پایه گذار منشور حقوق بشر
هفتم آبان ماه روز بزرگداشت کوروش بزرگ «بنیانگذار حقوق بشر» بر همه‌ی فرزندان میهن آریایی خجسته باد.
کوروش دوم معروف به کوروش کبیر، در سال ۳۵۹ قبل از میلاد برابر با ۷ آبان (9 اکتبر) پادشاه بزرگ و نامدار بابل را شکست داد و این شهر را به امپراطوری خود افزود. وی نخستین بنیانگذار پادشاهی هخامنشی بود که در سن چهل سالگی به پادشاهی رسید و به مدت سی سال (در بین سالهای ۵۵۹ تا ۵۲۹ پیش از میلاد) بر نواحی گسترده‌ای از جهان حکومت کرد.
امپراطوری کوروش از حدود ۵۰ میلیون نفر تشکیل شده بود. این در صورتی است که جمعیت مردم آن زمان تنها ۱۱۲ میلیون نفر بود. از این رو او توانست بزرگترین امپراطوری جهان را به دست آورد زیرا تقریبا نیمی از جهان زیر سلطه‌ی وی بود. تاریخ نویسان، هفتم آبان ماه که روز ورود کوروش به بابل است را به عنوان «روز کوروش کبیر» نام‌گذاری کردند.
مهر بورزید دوستان را، و این مهرورزی شما را نیرویی خواهد داد که با آن دشمنان‌تان را براندازید.
پاسارگاد، پایتخت امپراطوری هخامنشیان بود که پس از وقوع حدود هفت زلزله، هنوز هم پابرجا است. ساخت پاسارگاد در زمان کوروش آغاز شد و در زمان پادشاهی کمبوجیه، جانشین کوروش تکمیل شد. همسر کوروش کاساندان، یکی از زنان نجیب زاده هخامنش، نام داشت. کاساندان محبوبیت خاصی در نزد وی داشت و گفته می‌شود پس از مرگ او، کوروش بسیار عذاب کشیده است. کوروش از کاساندان صاحب پنج فرزند شده بود. در میان فرزندان کوروش، کمبوجیه دوم به عنوان جانشین پدر انتخاب می‌شود.
تولد و کودکی کوروش کبیر
افسانه‌های زیادی در رابطه با تولد و کودکی کوروش وجود دارد. داستان‌های گوناگونی در این‌باره گفته شده که بنا بر ادعای هرودوت، روایت‌هایی که او گفته، به واقعیت نزدیک‌تر است. طبق این روایات، روزی آخرین پادشاه مادها، به خواب می‌رود. او در خواب می‌بیند که از بدن دخترش، تاکی(درخت انگور) بزرگ بیرون آمده است. آنقدر بزرگ که تمام آسیا را فرا گرفته است. پس از این خواب، پادشاه آشفته خاطر می‌شود و فورا نزد مُغ (روحانی زرتشتی) رفته، از او می‌خواهد این خواب را تعبیر کند. خواب او اینگونه تعبیر می‌شود: از دختر شما فرزندی متولد می‌شود که حکومت شما را به دست می‌گیرد. آستیاگ آخرین پادشاه مادها برای پیشگیری از چنین اتفاقی، دخترش را به همسری کمبوجیه، یکی از بزرگان قوم پارسی که در آن زمان زیر سلطه‌ی مادها بودند در می‌آورد. مدتی بعد دخترش ماندانا به او خبر می‌دهد که به زودی صاحب فرزندی خواهد شد. آستیاگ دوباره به خواب می‌رود و در خواب می‌بیند از بدن دخترش رودی خارج شده که سراسر آسیا را در بر گرفته است. آستیاگ دوباره تعبیر خوابش را از موبد خواستار می‌شود. خواب او اینگونه تعبیر می‌شود که صاحب نوه‌ای خواهد شد که حکومت او را نابود خواهد کرد.
آستیاگ وزیرش را مامور می‌کند، هنگام به دنیا آمدن نوزاد نزد دخترش برود و نوزاد تازه متولد شده را نابود کند. طبق دستور پادشاه، وزیر نزد ماندانا رفت و فرزند او را ربود. او در میان کشتن یا نکشتن نوزاد تردید داشت زیرا در صورتی که ماندانا پس از مرگ پادشاه پیر و فرسوده، جانشین او می‌شد؛ بلافاصله انتقام خون فرزندش را از او می‌ستاند و از طرفی دیگر، سرپیچی از دستور پادشاه برایش گران تمام می‌شد. پس او نوزاد را به یکی از چوپانان شاهی داد و او را مامور به قتل رساندن کوروش کرد. میتراداد یا مهرداد (چوپان) کوروش را به منزل خودش می‌برد. از قضا همان روز، فرزند پسر تازه متولد شده‌ی آنها از دنیا رفته بود. چوپان با ناله و فغان همسرش از کشتن کوروش منصرف می‌شود و همراه همسرش، کوروش را به فرزندی قبول کرده، بزرگش می‌کنند.
اما در سن ۱۰ سالگی کوروش اتفاقی رخ می‌دهد که باعث می‌شود کودک متولد شده در قصر شاهی، دوباره به آنجا باز گردد. روزی در بازی با بچه‌‌ها، کوروش از طرف آنها به عنوان پادشاه انتخاب می‌شود. در طول بازی یکی از کودکان سلسله‌ی مادها هم وجود داشت که به دلیل سرپیچی از قوانین بازی، به دستور کوروش توسط کودکان دیگر تنبیه می‌شود. کودک مادی به دربار شکایت می‌کند. کوروش به دربار خوانده می‌شود. پادشاه زمان رویارویی با او، گمان می‌برد که کوروش نوه‌ی اوست که این شک با اعتراف چوپان به واقعیت بدل می‌شود. پادشاه این قضیه را با روحانیون زرتشتی در میان می‌گذارد. پس از آن تصمیم می‌گیرد کوروش را نزد پدر و مادرش بفرستد.
دستاوردهای کوروش کبیر
از مهمترین دستاوردهای کوروش کبیر، تاسیس سلسله‌ی هخامنشیان بود. او توانست امپراطوری بزرگ لیدی را شکست دهد. سپس بر پادشاه قدرتمند بابل پیروز شد و این شهر را به امپراطوری خودش افزود. شکست مادها و قبایل سکاها از دیگر دستاوردهای کوروش کبیر بود. البته در مورد شکست مادها یا انتقال قدرت بدون جنگ و خونریزی، نظرات دیگری هم مطرح است که در این مقال نمی‌گنجد.
لوح یا منشور کوروش کبیر
یکی از مهمترین و معروف ترین آثار باستانی به جا مانده از دوران هخامنشیان و دوره پادشاهی کوروش، لوح یا منشور کوروش است. این لوح در سال 1879 در بابل (عراق امروزی) کشف شد وهم اکنون در موزه بریتانیا (لندن) نگهداری می‌شود. لوح کوروش حامل 45 سطر نوشته به زبان بابلی است که در سال ۵۳۹، پس از فتح بابل به دستور کوروش نگاشته شده است. این منشور توسط پروفسور عبدالمجید ارفعی برای اولین بار به زبان فارسی ترجمه شد.
کتیبه پاسارگاد که از زبان کوروش می‌گوید: من کوروش هستم، شاه هخامنشی
کردار، پندار و رفتار نیک کوروش او را از دیگر پادشاهان متمایز کرده بود. زمانی که او در سال ۵۳۹ بر بابل چیره شد، خود را به عنوان یک آزادی بخش معرفی کرد. روی لوح، نگاشته شده است که چگونه کوروش بدون خونریزی و ویرانگری، بابل را تصرف کرده است. او پس از فتح بابل دستور داد تمام عبادتگاه‌ها را باز کنند و مردم پیرو ادیان مختلف می‌توانستند با آسودگی به فرایض دینی خود بپردازند. او اجازه داد تمام آوارگان و افراد تبعید شده به سرزمین‌های خود بازگردند.
نوشته‌ای بر روی منشور کوروش که از زبان خودش است:
”بابل به دست من افتاد و وقتی وارد بابل شدیم به سربازان و پارسیان فرمان دادم، دست به هیچ دامنی دراز نکنید. زن‌ها و کودکان در پناه من هستند. پیران، خاموشان و خستگان در پناه من هستند.“
او می‌گوید: ”ما برای آزادی مردم آمده‌ایم. شقاوت و وحشت، تباهی و تیرگی، فیض و غرامت از ما نیست. من در پی امنیت شهر بابل و جایگاه‌های مقدس آن هستم.“
کوروش بر روی این استوانه به آزادی بردگان، حقوق زنان، آزادی ادیان و مذاهب به علاوه آزادی بیان اشاره کرده است. از همین روست که مردم از کوروش به عنوان پادشاهی آزادی خواه یاد می‌کنند.
آرامگاه کوروش کبیر در پاسارگاد
در رابطه با نحوه مرگ کوروش روایت‌های گوناگونی وجود دارد، اما تنها چیزی که ما در رابطه با مرگ کوروش می‌دانیم، محل آرامگاه او در پاسارگاد است. استرابون، تاریخ نگار و جغرافی‌دان یونانی می‌گوید: آرامگاه کوروش در باغی بزرگ در پاسارگاد واقع شده بود. و شکلی مانند برج داشت. مقبره کوروش، پادشاه هخامنش در بالای آن قرار داشت. با در نظر گرفتن گفته‌های این جغرافی‌دان و نوشته‌های دیگر تاریخ دانان ایرانی و همچنین کتیبه‌های موجود در پاسارگاد می‌توان نتیجه گرفت کوروش در این آرامگاه آرمیده است.
آلبر شاندور نویسنده و تاریخ نگار فرانسوی نویسنده کتاب «کوروش کبیر» (نام انگلیسی: Cyrus) جمله‌ای دارد که به تفاوت کوروش و سایر فرمانروایان [از منظر فرمانروایی و اداره‌ی حکومت] به نیکی اشاره می‌کند:
”این فاتح صلح‌جو (کوروش) برای کسب افتخارات خود مرتکب شقاوتی نشد و برای ارعاب نسل‌های آینده قتل عامی روا نداشت. این پارسی بزرگ با اشتیاق تمام در جست و جوی دوستی و محبت اقوام بود و خود را به جای فرمانروا، خدمتگزار مردم جلوه می‌داد.“
سایت خبری تحلیلی 4 اکباتان روز بزرگداشت کوروش بزرگ «بنیانگذار حقوق بشر» را به همه‌ی فرزندان میهن آریایی شادباش می‌گوید.
طراحی وب سایت : ایران طراح